Konfliktet etnike në Maqedoni janë reflektim i diskriminimit të rëndë ndaj shqiptarëve në periudhën para vitit 2001. Kështu vlerëson profesori Vllado Popovski, i cili përkujton përjashtimin evident të shqiptarëve nga administrata shtetërore dhe publike, por edhe arsimimin e vakët të tyre, me vetëm 6% nxënës që kanë vazhduar shkollën e mesme.
"Në sferën e administratës publike merrnin pjesë në shkallën më të ulët me vetëm 6%, ndërsa në administratën shtetërore me vetëm 1,5 deri 2%, edhe atë në pjesët më delikate, si policia, ushtria dhe të ngjashme", tha Vllado Popovski, analist.
Sociologu Ali Pajaziti vlerëson se jo vetëm në të kaluarën, por loja nacionaliste edhe tani jep fryte politike.
"Te ne fatkeqësisht etno-nacionalizmi ende është kartë fituese, ende jetojmë në kohën e një histerie etno-nacionaliste. Ende jetojmë në kohën e miteve për vetë-konfirmimin, kush jemi dhe si të paraqitemi para tjetrit dhe të ndryshmes", u shpreh Ali Pajaziti, profesor.
Sipas Veton Latifit, tashmë po përballemi me një formë tjetër të konflikteve ndëretnike, atyre të motivuara dhe instrumentalizuara politikisht, e si pasojë duhet të ndryshohet edhe qasja ndaj tyre.
"Incidentet e fundit ndëretnike nëpër shkollat e mesme dhe autobusët urbanë në Shkup për mua janë tregues se kohë pas kohë zhvillohen forma të sofistikuara të incidenteve ndëretnike. Kur ke probleme ndëretnike kohë pas kohe, ato bëhen pjesë e instrumentalizimit politik. Kur ke tensione ndëretnike vazhdimisht të pranishme në shoqëri, të cilat paraqiten kohë pas kohe, ajo flet se kemi konflikte ndëretnike për të cilat duhet ta ndryshojnë qasjen se si i shikojmë ato", deklaroi Veton Latifi, profesor.
Hapi i parë drejt një shoqërie multietnike me më pak konflikte, sipas profesorit Zoran Ilievski, është formimi i koalicioneve multi-etnike parazgjedhore, të cilat do të bashkonin parti të ndryshme etnike në një bllok politik.
"Një nga hapat që duhet të merren është formimi i koalicioneve multi-etnike parazgjedhore shqiptaro-maqedonase. Deri tani kemi koalicione parazgjedhore të partive maqedonase me partitë më të vogla, ndërsa partneri shqiptar vjen më vonë. Nuk është patjetër të kemi lista të përbashkëta prej fillimi, nuk duhet të kemi plane ambicioze, por mjafton të thuhet publikisht se në zgjedhje marrim pjesë si koalicion, nëse fitojmë zgjedhjet formojmë qeverinë", tha Zoran Ilievski, profesor.
Këto komente u bënë në një tribunë të fondacionit "Konrad Adenaur" i cili publikoi një studim mbi tolerancën etnike në Maqedoni. Rezultatet nga ky studim flasin se shqiptarët janë më të larguar ndaj serbëve dhe romëve, se sa ndaj maqedonasve. Nga ana tjetër, maqedonasit më së shumti kanë rezerva ndaj shqiptarëve. Benjamin Arifi
